Sadə dillə desək, bel lordozu onurğanın bel hissəsindəki təbii içəri əyriliyin həddindən artıq artmasıdır.
Onurğa sağlamlığı ümumi rifahımızın təməlidir. Gündəlik həyatımızda fərqinə varmadığımız, lakin bədənimizin tarazlığı və hərəkətliliyi üçün kritik əhəmiyyət daşıyan onurğanın təbii əyrilikləri mövcuddur.
Bu əyriliklərdən biri də bel bölgəsində yerləşən və “lordoz” adlanan C şəkilli içəriyə doğru olan əyrilikdir. Normal həddə olduqda bu əyrilik onurğaya düşən yükü balanslaşdırır və amortizasiya rolunu oynayır.
Lakin bu əyrilik normadan artıq olduqda “bel lordozu” və ya tibbi terminlə “hiperlordoz” adlanan vəziyyət yaranır ki, bu da bir sıra narahatlıqlara və ağrılara səbəb ola bilər.
Bel Lordozu (Hiperlordoz) Nədir?
Sadə dillə desək, bel lordozu onurğanın bel hissəsindəki təbii içəri əyriliyin həddindən artıq artmasıdır. Bu zaman bel çuxuru dərinləşir, qarın nahiyəsi irəli çıxır və omba daha qabarıq görünür.
Bu duruş pozğunluğu təkcə estetik narahatlıq deyil, həm də onurğa fəqərələrinə, disklərə və ətraf əzələlərə əlavə yük bindirərək ağrılara və daha ciddi fəsadlara yol aça bilər.
Özünüzü yoxlayın: Düz bir divara kürəyinizi, ombanızı və başınızı söykəyin. Bu vəziyyətdə əlinizi belinizlə divar arasına yerləşdirməyə çalışın. Əgər əliniz və biləyiniz rahatlıqla bu boşluğa yerləşirsə, bu, bel lordozunun artdığına işarə ola bilər. Dəqiq diaqnoz üçün mütləq həkimə müraciət etmək lazımdır.
Bel Lordozu-nun əsas əlamətləri
Bel lordozu olan şəxslərdə aşağıdakı əlamətlər müşahidə oluna bilər:
Duruş Pozğunluğu: Ən bariz əlamətdir. Yandan baxdıqda beldə dərin bir “C” hərfi, irəli çıxmış qarın və arxaya doğru qabarıq omba görünüşü yaranır.
Bel Ağrısı: Ən çox rast gəlinən şikayətdir. Ağrı küt və daimi ola bilər və ya uzun müddət ayaq üstə durduqda, oturduqda və ya müəyyən hərəkətlər zamanı kəskinləşə bilər.
Hərəkət Məhdudiyyəti: Bel nahiyəsində elastikliyin azalması və bəzi hərəkətləri yerinə yetirərkən çətinlik çəkmək.
Əzələ Disbalansı: Qarın əzələlərinin zəifləməsi, eyni zamanda bel və budun ön qrup əzələlərinin (omba bükücüləri) gərginləşməsi və qısalması.
Nevroloji Simptomlar (Nadir hallarda): Şiddətli hallarda onurğa sinirləri sıxıla bilər. Bu da ayaqlarda keyləşmə, “qarışqa gəzməsi” hissi, gücsüzlük və hətta sidik və ya bağırsaq funksiyalarına nəzarətdə çətinliklərə səbəb ola bilər ki, bu da təcili tibbi yardım tələb edən vəziyyətdir.
Bel Lordozunun Yaranma Səbəbləri
Hiperlordoz müxtəlif amillərin təsiri ilə inkişaf edə bilər:
Pis Duruş Vərdişləri: Gündəlik həyatda, xüsusilə oturaq iş rejimində onurğanı düzgün tutmamaq lordozun ən çox yayılmış səbəblərindən biridir.
Piylənmə: Artıq çəki, xüsusilə qarın bölgəsindəki yağlanma, bədənin ağırlıq mərkəzini önə çəkir və onurğa bu tarazlığı qorumaq üçün bel əyriliyini artırır.
Əzələ Zəifliyi: Zəif qarın və omba əzələləri çanağın (pelvis) önə əyilməsinə səbəb olur ki, bu da birbaşa bel lordozunu dərinləşdirir.
Hamiləlik: Hamiləlik dövründə böyüyən dölün ağırlığını tarazlamaq üçün qadınların bel əyriliyi müvəqqəti olaraq arta bilər. Adətən, doğuşdan sonra bu vəziyyət normallaşır.
Bəzi Xəstəliklər: Spondilolistez (fəqərə sürüşməsi), osteoporoz (sümük əriməsi), axondroplaziya kimi anadangəlmə sümük xəstəlikləri və ya onurğanın iltihabi prosesləri də hiperlordoza səbəb ola bilər.
Travmalar: Keçirilmiş onurğa zədələri fəqərələrin düzülüşünü pozaraq lordoza gətirib çıxara bilər.
Diaqnoz və Müalicə Üsulları
Dəqiq diaqnoz üçün həkim-ortoped və ya fizioterapevtə müraciət etmək vacibdir. Diaqnostika prosesi adətən aşağıdakı mərhələlərdən ibarətdir:
Fiziki Müayinə: Həkim duruşunuzu, yerişinizi və hərəkət diapazonunu qiymətləndirəcək.
Rentgenoqrafiya (X-ray): Onurğanın yandan çəkilmiş rentgen şəkli ilə lordozun bucağı dəqiq ölçülür və əyriliyin dərəcəsi müəyyən edilir.
MRT və ya KT: Əgər sinir sıxılmasına və ya digər patologiyalara şübhə varsa, bu daha detallı görüntüləmə metodlarından istifadə oluna bilər.
Müalicə planı lordozun səbəbindən, dərəcəsindən və xəstənin şikayətlərindən asılı olaraq fərdi şəkildə tərtib edilir. Əksər hallarda cərrahi müdaxiləyə ehtiyac qalmır.
Konservativ Müalicə
Fizioterapiya və Müalicəvi İdman: Müalicənin əsasını təşkil edir. Məqsəd əzələ disbalansını aradan qaldırmaqdır. Proqrama adətən bunlar daxildir:
Gücləndirici hərəkətlər: Zəifləmiş qarın və omba əzələlərini gücləndirmək üçün (məsələn, plank, körpü hərəkəti).
Gərilmə (Stretching) hərəkətləri: Gərginləşmiş və qısalmış bel və bud əzələlərini uzatmaq üçün.
Duruşun korreksiyası: Gündəlik fəaliyyətlər zamanı düzgün duruş vərdişlərinin öyrədilməsi.
Çəkiyə Nəzarət: Artıq çəki varsa, pəhriz və müntəzəm fiziki aktivliklə çəkinin azaldılması onurğaya düşən yükü əhəmiyyətli dərəcədə yüngülləşdirir.
Dərman Müalicəsi: Ağrı və iltihabı azaltmaq üçün həkim tərəfindən qeyri-steroid iltihabəleyhinə dərmanlar və ya əzələ gərginliyini aradan qaldırmaq üçün miorelaksantlar təyin edilə bilər.
Korsetlər: Xüsusilə böyüməkdə olan uşaq və yeniyetmələrdə əyriliyin irəliləməsinin qarşısını almaq üçün istifadə oluna bilər.
Səhifənin məzmunu yalnız məlumat məqsədi daşıyır. Diaqnoz və müalicə üçün mütləq həkiminizlə məsləhətləşin.
