Daban ağrısı niyə olur? Daban ağrısı üçün idman

Daban ayağın alt hissəsində yerləşən sümüklü quruluşdan ibarətdir. Bədən çəkisinin ən çox hiss edildiyi bədən nahiyələrindən biridir. Dabanda ağrı yaranmasının bir çox səbəbi ola bilər.

Gün ərzində ayaqda durmaq, uyğun və rahat ayaqqabı seçməmək, cazibə qüvvəsinin qan damarlarına təsiri ilə dabanda ağrı hiss edilməsinə səbəb ola bilər. Bundan başqa struktur və ya funksional pozğunluqlar, zədələnmələr də daban ağrısına səbəb ola bilər.

Bədən çəkisinin artması ilə dabana düşən yük artar. Kilo almaq və ya ideal çəkinin üzərində olmaq daban ağrısına səbəb ola bilər. Daban ağrısı, altında yatan ortopedik problem olmadıqda adətən dincəlməklə keçər.

Daban ağrısı səbəbləri nələrdir?

Daban ağrısına səbəb olan ortopedik problem olmadıqca; gün boyu ayaqda durmaq, yoğun idman etmək, kifayət qədər dincəlməmək, uyğun ayaqqabı geyməmək, yaşın artması ilə zəifləyən sümük və əzələ quruluşu, ideal çəkinin üzərində olmaq kimi səbəblərdən daban ağrısı yaranar. Bu cür daban ağrıları, ağrıya səbəb olan vəziyyətin dəyişdirilməsi ilə yüngülləşər və keçər.

Damar və qan dövranı sisteminin bəzi xəstəlikləri ilə ortopedik xəstəliklər daban ağrısına səbəb ola bilər. Daban ağrısına səbəb olan geniş yayılmış sağlamlıq problemləri aşağıdakılardır:

Plantar Fasiit: Plantar Fasiit daban ağrılarının ən geniş yayılmış səbəblərindən biridir. Ayaq altının altında yerləşən bağ toxumasının (fasyanın) iltihaba tutulması nəticəsində Plantar Fasiit ortaya çıxar. Adətən uzun müddətli dincəlmə nəticəsində ilk ayağa qalxdıqda və ya uzun müddətli ayaqda qalma vəziyyətində ağrı hiss edilir.

Daban Tikəni: Daban tikəni plantar fasiit ilə birgə ayaq altında hiss edilən ağrıların ən geniş yayılmış səbəblərindən biridir. Daban tikənində daban ağrısı səhər oyandıqdan sonrakı ilk dabana təzyiq düşmə vəziyyətində hiss edilir. Hər dincəlmə sonrası ayağa qalxdıqda dabanda kəskin ağrı hissiyatına səbəb olur.

Tendonit: Tendonlar əzələlər ilə sümükləri bir-birinə bağlayan bağ toxumalarıdır. Tendonlar sərt kollagen lifli quruluşlardır. Müxtəlif səbəblərlə iltihaba tutulmaları nəticəsində yerləşdikləri nahiyədə ağrıya səbəb ola bilərlər. Ayaqda yerləşən Axil tendonunun zədələnməsi və ya iltihaba tutulması nəticəsində daban ağrısı yaşana bilər.

Burxulma və ya Travmalar: Oynaqlarda burxulma və ya sümüklərdə çat və qırıq nəticəsində dabanda şişkinlik, morluq və ağrı hiss edilə bilər. İdman zamanı həddindən artıq yüklənmələr nəticəsində stress qırıqları yarana bilər.

Ayaq Biləyi Mexanikasına Bağlı Problemlər: Düztabanlıq və ya yüksek ayaq tağı dabanda hiss edilən təzyiqi təsir edir. Bu hallarda dabanda ağrı hiss edilir.

Diabet: Diabet ayaqlarda yaralara səbəb ola bildikləri kimi, qan dövranı pozğunluqlarına da səbəb ola bilər. Bu vəziyyətdə ayaqda və dabanda ağrı hiss edilə bilər.

Romatoid Artrit və Digər Oynaq Xəstəlikləri: Oynaqları tutan xəstəliklərdə daban ağrısı hiss edilə bilər.

Daban Bursiti: Bursit, ayaqda dabanın arxasında yerləşən içi maye dolu kisəciklərin (bursa) iltihaba tutulması nəticəsində yaranar. Daban ağrısının geniş yayılmamış bir səbəbidir.

Daban ağrısı üçün nə vaxt həkimə müraciət edilməlidir?

Daban ağrısı olan şəxs həkimə nə vaxt müraciət edəcəyini bilməyə bilər.

Daban ağrısı üçün aşağıdakı hallarda mütləq həkimə müraciət edilməlidir:

Bir neçə gün boyunca davam edən daban ağrısı varsa
Günün hər hansı saatında ortaya çıxan, bəzən gün boyu davam edən və yerıməyə mane olan daban ağrısı varsa
Dincəlmə vəziyyətində ortaya çıxan daban ağrısı varsa
Ağrıya müşayiət edən morluq, qızarıqlıq və şişkinlik varsa
Xəstədə yüksələn hərarət varsa

Bu hallarda sağlamlıq müəssisəsinə və ortopediya həkiminə müraciət etmək lazımdır.

Daban Ağrısı Necə Diaqnoz Edilir?

Daban ağrısının diaqnozu üçün həkim əvvəlcə xəstənin tarixçəsini dinləyir. Xəstə ağrının nə vaxt başladığını, günün hansı saatlarında intensivləşdiyini, hansı fəaliyyətlərdə şiddətləndiyini və müşayiət edən digər simptomları həkimlə bölüşməlidir.

Daban ağrısı yaşayan şəxs, birbaşa əlaqəli olduğunu düşünməsə belə; mövcud xroniki xəstəliklər və digər xəstəliklər ağrı ilə əlaqəli ola bilər. Buna görə də həkimə ağrı haqqında və ümumi sağlamlıq vəziyyəti haqqında tam məlumat verilməlidir.

Xəstənin paylaşdığı sağlamlıq tarixçəsinin ardından həkim fiziki müayinə edə bilər, görüntüləmə müayinələrindən istifadə edə bilər. Rentgen, MRI kimi görüntüləmə texnikalarının ardından lazım olan hallarda qan testi istifadə edilə bilər. Xüsusilə romatoid artrit, diabet, gut kimi xəstəliklərdə qan testləri diaqnoz üçün həkimə lazımi məlumatları təmin edir.

Daban ağrısının səbəbinin diaqnozundan sonra müalicəsi həkim tərəfindən planlaşdırılır.

Daban Ağrısı Necə Keçər?

Daban ağrısı altında yatan sağlamlıq problemindən asılı deyilsə, adətən dincəlməklə, buz tətbiq etməklə, rahat və ayağa uyğun ayaqqabı geyməklə yüngülləşdirilə bilər. Daban ağrısı bütün bu tətbiqlərdən baxmayaraq keçmirsə, şiddətlənirsə bu vəziyyətdə həkimə məsləhət almaq lazımdır.

Əgər daban ağrısına səbəb olan travmadırsa, yenə buz tətbiqləri və dincəldirmə lazımdır. Biləyin və ya ayaqda başqa sümüyün qırılması və ya çatlaması vəziyyətində adətən ağrı yalnız dabanda hiss edilməz.

Bu vəziyyətdə yenə həkimə görünmək lazımdır. Biləyi burkma, yüksəkdən atlama, qızmadan edilən idman sonrası şiddətli ağrılarda da oynaqlarda ödem və ya başqa problem yarana bilər. Şiddətli və davamlı daban ağrısı vəziyyətlərində ortopediya mütəxəssisi ilə məsləhətləşmək vacibdir.