Ayaq şişməsi, adətən bədəndə toplanan artıq maye və ya qan dövranı problemləri nəticəsində yaranır və əsasən ayaqlarda və ayaq biləklərində görülür.
Ayaqda şişkinlik, adətən bədəndə toplanan artıq maye və ya qan dövranı problemləri nəticəsində yaranır və əsasən ayaqlarda və ayaq biləklərində görülür.
Ayaq şişməsi narahat edici ola bilər və gündəlik fəaliyyətləri məhdudlaşdıra bilər. Ayaq şişməsi hər kəsdə görülə bilər, xüsusən də hamilə qadınları və 65 yaşdan yuxarı böyükləri təsir edə bilər.
Şişlik hər iki ayaqda ola biləcəyi kimi tək tərəfdə də meydana gələ bilər. Müalicə pəhriz və məşq daxil olmaqla həyat tərzi dəyişikliklərini əhatə edir.
Ayaqda şişkinlik bəzi hallarda daha ciddi sağlamlıq probleminin xəbərçisi ola bilər. Ciddi tibbi vəziyyətin əlaməti olaraq ortaya çıxan ayaq şişməsi halında, əsas səbəbə bağlı olaraq həkim tərəfindən müalicə planlaşdırıla bilər.
Ayaqda şişkinlik niyə olur?
Bu rahatsızlıq toxumalarda meydana gələn maye sıxılmasıdır. Yaralanma səbəbiylə olmadığı müddətcə maye toplanması əsasən ağrılı deyil.
Cazibə qüvvəsi səbəbindən bədənin alt hissələrində şişliklər daha aydındır. Ayaq şişməsinin səbəblərindən bəziləri bunlardır:
Qan dövranı problemləri: Ayaq şişməsinin ən geniş yayılmış səbəblərindən biri qan dövranı problemləridir. Xüsusən venoz çatışmazlıq, varikoz, limfödem və tromboflebit kimi vəziyyətlər ayaqlarda şişməyə səbəb ola bilər. Bu vəziyyətlər qanın ayaqlardan ürəyə doğru geri dönməsini maneə törədən və ya limf mayesinin normal şəkildə dövranını pozan halları əhatə edir.
Hamiləlik: Hamiləlik zamanı ayaq bileklərində və ayaqlarda bir qədər şişlik olması normaldır. Lakin qəfil və ya həddindən artıq şişmə, yüksək təzyiq və sidikdə zülalın inkişaf etdiyi ciddi vəziyyət olan preeklampsinin əlaməti ola bilər. Şiddətli şişlik və ya şişmə ilə birlikdə qarın ağrısı, az sidik ifrazatı, ürəkbulanma və qusma və ya görmə pozğunluqları kimi müxtəlif əlamətlərin müşayiət etməsi halında təcili həkim nəzarəti lazımdır.
Uzun müddət hərəkətsiz qalma: Uzun müddət ayaqda durma və ya oturma ayaqlarda şişməyə səbəb ola bilər. Ayaqlarla birlikdə cazibə qüvvəsi səbəbiylə toplanan artıq maye ayaqların şişməsinə səbəb ola bilər. Xüsusən ofis işçiləri, uzun müddət ayaqda duranlar və ya təyyarə səyahəti edənlər bu vəziyyəti yaşaya bilərlər.
Yaralanma və ya infeksiya: Yaralanma və ya infeksiya ayaq bölgəsinə qan axınının artmasına səbəb ola bilər. Bu şişlik olaraq özünü göstərir. Ayaqlarda şişliyə səbəb olan ən geniş yayılmış yaralanma növlərindən biri ayaq biləyinin burkulmasıdır.
Qan laxtalanması: Damarda qan laxtalanması yarandığı zaman qan axınını poza bilər, şişlik və narahatlığa yol aça bilər.
Perikardit: Perikardit rahatsızlığı olan insanlarda ürək ətrafındaki pərdə uzun müddətli iltihablana bilir. İltihab insanlarda nəfəs alma funksiyasının pozulmasına və ayaq bölgəsində şiddətli, xroniki şişməyə səbəb olur.
Limfödem: Limfödem, limfatik sistemdə tıxanma ilə özünü göstərən rahatsızlıqdır. Limfatik sistemdəki tıxanıqlıq toxumaların maye ilə şişməsinə səbəb olur.
Preeklampsi: Preeklampsi hamiləlik zamanı gələcək analarda yüksək təzyiq yaranmasına səbəb olur. Qan təzyiqindəki artım dövranın zəifləməsinə və ayaq bölgəsində şişmə rahatsızlığının görülməsinə səbəb ola bilər.
Siroz: Sirroz, hepatit B və ya C infeksiyası səbəbi ilə görülən qaraciyər yaralanmalarıdır. Bu vəziyyət yüksək təzyiqə və ayaqlarda, bacaqlarda və ayaq bileklərində dövran pozğunluğuna səbəb ola bilər.
Ürək, böyrək və ya qaraciyər xəstəlikləri: Ürək çatışmazlığı, böyrək xəstəlikləri və ya qaraciyər problemləri kimi ciddi tibbi vəziyyətlər bədəndə maye tutulumunu artıra bilər və bu da ayaqların şişməsinə səbəb ola bilər.
Yüksək duz istehlakı: Yüksək miqdarda duz istehlakı bədəndə su tutulumuna səbəb ola bilər və buna bağlı olaraq ayaqlarda şişməyə yol aça bilər. Buna görə həddindən artıq duz istehlakından qaçınmaq vacibdir.
Dərmanların yan təsirləri: Təzyiq və ya ağrıkəsici kimi bəzi dərmanlar səbəbi ilə ayaqlarda şişmə görülə bilər.
Artıq çəki: Artıq bədən kütləsi olan insanlarda qan dövranı azalaraq ayaq bölgəsində şişməyə səbəb ola bilər.
Ayaq şişməsi evdə necə keçirilir?
Ayaq şişməsinə yönelik həkim nəzarətində evdə tətbiq edilə bilən müxtəlif müalicə üsulları mövcuddur.
Bu üsullar şişliyin yüngülləşdirilməsinə kömək edə bilər:
- Yatarkən ayaqları ürək səviyyəsi üstündə yüksəltmək üçün yastıqların üzərinə qoymaq
- Aktiv olmaq, ayaqları uzatmaq və hərəkət etdirmək
- Duz qəbulunu azaltmaq
- Dar paltarlar geyməkdən qaçınmaq
- Rahat ayaqqabılar geymək
- Sağlam bədən çəkisini qorumaq
- Dəstək corabları və ya kompresiya corabları geymək
- Uzun müddət oturmamaq və ya hərəkətsiz durmamaq
- Kifayət qədər maye qəbulu
- İsti və ya soyuq kompres tətbiq etmək
Bu məqalə ümumi məlumat məqsədilə hazırlanmışdır. Fərdi tibbi məsləhət üçün mütəxəssis həkimə müraciət edin.
