Fizioterapiya və reabilitasiya ilə hər hansı bir səbəbdən şəxsin yaşadığı və həyat keyfiyyətinə təsir edən əlillik vəziyyətlərini yaxşılaşdırmağa yönəlmiş tətbiq edilən müalicə proqramıdır.
Fizioterapiya və reabilitasiya ilə hər hansı bir səbəbdən şəxsin yaşadığı və həyat keyfiyyətinə təsir edən əlillik vəziyyətlərini yaxşılaşdırmağa yönəlmiş tətbiq edilən müalicə proqramıdır. Bu sahədə müxtəlif müalicə metodları, müasir tibb ilə birləşdirilərək formalaşdırılıb istifadə edilir.
Fizioterapiya nədir?
“Fizioterapiya nədir?” sualına fiziki müalicə kimi tanınan bu tətbiq travma, yaralanma, yaşlılıq və ya xəstəlik kimi səbəblərlə azalma göstərən funksional hərəkətləri əvvəlki vəziyyətinə qaytarmaq üçün tətbiq edilən məşq, elektrik cərəyanı, isti və ya soyuq tətbiqlərdir şəklində cavab verilə bilər.
Reabilitasiya isə primer patoloji proseslər və bu proseslərlə ortaya çıxan pozulmalarda görülən problemləri aradan qaldırmağı hədəfləyən müalicə prosesidir.
Fizioterapiya kimlərə tətbiq edilir?
Fizioterapiyanın tətbiq edildiyi vəziyyətlər və xəstə qrupları aşağıdakı kimidir:
- Artrozlar (degenerativ oynaq xəstəlikləri)
- Boyun və bel yırtığı kimi onurğa narahatlıqları
- Duruş (postür) pozuntuları
- İflic
- İltihabi oynaq xəstəlikləri (Romatoid artrit, ankilozan spondilit, psöriatik artrit və s.)
- Çanaq və diz protezi əməliyyatları öncəsi və sonrası
- Karpal tunel sindromu
- Əzələ, vətər və sinir yaralanmaları
- Sınıq müalicələrindən sonra
- Limfödem
- Meniskus
- Osteoporoz
- Ön-arxa çarpaz bağ yaralanmaları və təmiri
- Parkinson xəstəliyi
- Serebral iflic
- İdman yaralanmalarından sonra
- Ulnar sinir tələyə düşməsi və bənzər sinir sıxılmaları
- Yumşaq toxuma xəstəlikləri (Fibromiyalji, Miyofasial ağrı sindromu və s.)
Fizioterapiya kimlərə tətbiq edilməz?
Fizioterapiya cihazla tətbiq ediləcəksə hamilə qadınlar və ürək batareyası olan şəxslər üçün tövsiyə edilmir. Oynaq içi implantı olan şəxslərə də isidici tətbiq edilən müalicələr uyğun deyil.
Fizioterapiya iltihabi revmatizmal xəstəliklərin aktiv dövrlərində tətbiq edilmir. Açıq yaralar, varislər, xərçəngli bölgələr, iltihablı bölgələr və damar tıxanıqlıqları üçün də tövsiyə edilmir.
Fizioterapiyanın məqsədləri nədir?
Fizioterapiya ilə şəxsin həyati bütün faktorları ən sağlam şəkildə yerinə yetirməsi məqsəd qoyulur. Bu müalicəyə başlamadan öncə şəxsə bir sıra müayinələr tətbiq edilir və laboratoriya testləri etdirilir.
Bu prosesi əhatə edən fizioterapiya şəxsin yaşadığı hər cür ağrını azaltmağı, duruş pozğunluqlarını qarşısını almağı və düzəltməyi, gərgin əzələləri boşaltmağı, həyat keyfiyyətini artırmağı, qan və limfa dövranına müsbət yöndə təsir etməyi, idman yaralanmaları və digər travmalardan sonra gündəlik həyata qayıdışı sürətləndirməyi, iltihabı aradan qaldırmağı, hərəkəti artırmağı, əzələləri gücləndirməyi və tarazlıq koordinasiyasını təmin etməyi məqsəd qoyur.
Fizioterapiyada hansı metodlar istifadə edilir?
“Fizioterapiya necə edilir? Hansı metodlarla tətbiq edilir?” sualı da maraq doğuran suallar arasındadır. Budur bu metodlar:
Manual terapiya: Masaj ilə çox bənzər xüsusiyyətlər daşıyan bu metod birbaşa əllərlə tətbiq edilir. Manual olaraq tətbiq edilən bu terapiyada ağrıları azaltmaq, əzələ spazmını əngəlləmək və qan dövranını sürətləndirmək məqsəd qoyulur.
Səthi isti və soyuq tətbiqlər: Metabolik aktivliyi artırma, yumşaq toxuma elastikliyini gücləndirmə və əzələ spazmını azaltma məqsədi ilə tətbiq edilir. Soyuq tətbiqlər də kəskin proseslərdə üstünlük verilir.
Dərin isidici prosedurlar: Bağ, sümük və əzələ toxumasını isitmək məqsəd qoyulur. Beləliklə ağrı kəsici, qan dövranını sürətləndirici və əzələ boşaldıcı bir prosedur tətbiq edilir.
Elektroterapiya: Müxtəlif tezliklərdə olan elektrik cərəyanının fiziki təsirləri müalicə üçün istifadə edilir. Qan dövranını artırmaq, analjezik təsir yaratmaq və ödemi azaltmaq məqsəd qoyulur.
Su ilə müalicə (Hidroterapiya): Suyun qaldırma qüvvəsi kimi xüsusiyyətləri ilə qan dövranını, aerobik tutumu və oynaq mobilliyini artırıb ağrıları azaltmaq məqsəd qoyulur.
Lazer terapiyası: Xəstələrdə yara sağalması, lateral epikondilit (tennis dirşəyi), əzələ-skelet sistemi xəstəlikləri, karpal tunel sindromu, ağrı sindromu və xroniki ağrının aradan qaldırılması kimi bir çox xəstəliklərin müalicəsi üçün istifadə olunur.
Digər metodlar isə belədir:
- Traksiya
- Terapevtik Məşq
- Bantlama
- Məşq
- Termoterapiya
- Fototerapiya
- Mexanoterapiya
- Kriyoterapiya
Fizioterapiyanın faydaları nədir?
“Fizioterapiya və reabilitasiya nədir? Faydaları nədir?” sualı da maraq doğuran mövzular arasındadır. Bu tətbiqin faydası həyata keçirilən müalicəyə və xəstəliyin seyrinə görə fərqlilik göstərir. Ümumi olaraq bu faydalardan bəhs edilə bilər:
- Əməliyyat ehtiyacını aradan qaldırma və ya təxirə salma
- Əməliyyat sonrası normal həyata qayıdış
- Tarazlıq koordinasiyasının gücləndirilməsi
- Hərəkət və funksionallıqda artış
- İnmə, beyin zədələnməsi və ya onurğa iliyi yaralanmasına bağlı ifliclərin müalicəsində gündəlik həyata adaptasiya
- Qan dövranı və hərəkət pozğunluğu səbəbindən əmələ gələn problemlərin azalması
- İdmana bağlı yaralanmalarda idmana qayıdışı sürətləndirmə
- Yaralanmalardan sonra müalicə müddətində qısalma
- Yaşa bağlı əzələ əriməsi və oynaq tutulmalarının azalması
Fizioterapiyada müalicə müddəti nə qədərdir?
Şəxsə özəl müalicə planı hazırlanır. Bu səbəbdən müalicə müddəti şəxsə görə dəyişir. Ancaq ümumi müddət 30 ilə 60 dəqiqədir. Seanslar da 10 ilə 30 seans arasında planlaşdırılır.
